Fitting
De lampfitting / lampvoet
Om er voor te zorgen dat een lamp mechanisch en elektrisch veilig contact maakt is een fitting of ook wel lampvoet nodig. Lamp-fittingen worden aangegeven met letter/cijfer combinaties, zoals de E14, E27, GU5.3, GU10 enz., enz. Wie zich erin verdiept zal een heel universum aan verschillende typen fittingen ontdekken. Dit artikel wil u hierin wegwijs maken.
Waarom al die verschillende lampvoeten?
De geschiedenis van het kunstlicht gaat terug tot de prehistorie, waarin de vroege mens vuur leerde maken . Veel later werden olielampen en kaarsen uitgevonden en in dit “licht” bezien is de uitvinding van elektrisch licht recent te noemen. In 1802 vond het eerste experiment plaats met elektriciteit en lichtopwekking. Praktische toepassing ontstond pas in 1850 en in 1879 was de eerste gloeilamp uitgevonden door Edison.
Sindsdien zijn er vele nieuwe typen lampen uitgevonden die allemaal op een verschillende manier licht opwekken. Denk aan halogeenlampen, spaarlampen en TL-buizen. Die hebben allemaal een transformator nodig en de verkeerde lamp erop aansluiten zal de op zijn minst ertoe leiden dat de lamp niet brandt, maar meestal gaan ze stuk of nog erger. Daarnaast zijn de lampen van zeer uiteenlopende afmetingen en vandaar al die verschillende lamp-fittingen.
Indeling lamp-fittingen
Om deze materie hanteerbaar te maken is het belangrijk eerst een globale indeling van lamptypen te maken. Dit doen we door te kijken naar de wijze waarop het licht wordt opgewekt:
- Door een hoge temperatuur:
- gloei- en halogeenlampen
- Door lagedruk gasontlading:
- Spaarlampen, PL en TL buizen
- Door hogedruk gasontlading:
- Metaalhalogeenlampen enz.
- Door elektroluminescentie:
- Retrofit LED
Retrofit LED wil zeggen een LED lamp met dezelfde vorm, afmetingen en lampfitting als de gloei- of halogeenlamp die zij vervangt.
Elk van die lamptypen gebruikt weer verschillende typen lamp-fittingen waaronder:
- Gloei- en spaarlampen : E14, E27, E40, B15, B22
- Halogeenlampen : Fa4, G4, G53, GU5.3, GU10, GZ10, GY6.35
- Compact fluorescentie (PL) : G23, G24d, GX24q, 2G11
- Fluorescentie (TL) : G5, G13
- Metaalhalogeen : G8,5, G12, PGJ5, enz.
- Retrofit LED : E14, E27, G4, G53, GU5.3, GU10
Er bestaan nog veel meer typen lampvoeten, maar dat valt buiten het bereik van dit artikel.
