Verlichtingssterkte

Het fotometrisch begrip verlichtingssterkte is een maat voor de hoeveelheid licht die op een oppervlak valt. Dit is een van de meest gebruikte begrippen in de verlichting. Deze eenheid is leidend in de verlichtingsnormen NEN EN-12464-1:2011 (binnenverlichting) en NEN EN-12464-2:2007 (buitenverlichting), die beschrijft wat de minimale hoeveelheden licht is die voor een specifieke taak nodig is. De eenheid is lux en het symbool is E. Enkele voorbeelden uit de norm:

  • Kantoorverlichting 500 lux
  • Gangverlichting 100 lux
  • Een operatiezaal in een ziekenhuis vraagt minimaal 1.000 lux
  • Buitenverlichting rond om de woning 5 lux
  • Enz.

Om u een gevoel voor verhouding te geven:

Hoogzomer, wolkeloze hemel om 12:00

100.000 lux

Midwinter, bewolkte hemel om 12:00      

2.000 lux

Het moment waarop de lichten van de auto aan doet

500 lux

Middernacht, volle maan, heldere hemel

1 lux

 

 

Deze norm wordt o.a. in de Arbo wetgeving gebruikt om te bepalen of een ruimte of werkplek naar behoren verlicht is. Blijkt het niet overeenkomstig die norm, dan kunnen de consequenties in de papieren lopen.

De verlichtingssterkte zegt dus iets over de hoeveelheid licht die ergens op valt. Eenvoudig gesteld is het de lichtstroom gedeeld door de oppervlakte die het verlicht.

Neem als voorbeeld een lichtbron die 1.000 lumen levert en een vlak van 2 x 5 meter verlicht. Dan is de verlichtingssterkte 1.000 / (2 x 5 m)= 1.000 / 10= 100 lux. In de meeste gevallen zal blijken dat de uitkomst in werkelijkheid lager is. Ten eerste omdat de afstand tot het vlak meestal meer is dan 1 meter. Licht neemt nl. in sterkte af met het kwadraat van de afstand.

Ook zal er minder zijn omdat niet al het licht het oppervlak zal bereiken. Dat kan komen doordat een deel van het licht weg straalt in een andere, verkeerde richting. Dat kan voorkomen worden door een reflector te gebruiken. Het licht wordt ook weerkaatst door plafond, wanden en vloer en die slokken ook een deel van het licht op. E.e.a. is complex  en daarom wordt de verlichtingssterkte berekend m.b.v. speciale software. Maar onthoudt, het zegt alleen iets over het functionele aspect van de verlichting.